Кілт сөздер
Аңдатпа
Қазақстанда өздігінен тығыздалатын бетондарды (ӨТБ) өндіруге және қолдануға бастамашылық жасау бір белсенді салынып жатқан агломерациядағы технологиялық міндеттерді шешу шеңберінде жергілікті іздестірулерді ғана емес, сонымен қатар әртүрлі өңірлердің қосалқы шикізат базасын және қайта өңдеу өндірістерін әзірлеу үшін пайдаланудың жалпы әлеуетті мүмкіндіктерін бағалауды талап етеді. Қазақстан өңірлерінің осы мақсаттары үшін шикізат мүмкіндіктері айтарлықтай дәрежеде ерекшеленетінін, ал қарастырылып отырған бетон түрі тек жергілікті шикізат материалдарының құрамын пайдаланған кезде ғана экономикалық тұрғыдан орынды болатынын ескере отырып, әлемдік ғылыми практикада ӨТБ үшін шикізат материалдарын таңдау мен бағалаудың белгілі тұжырымдамалық тәсілдері талданып, қорытылды, сондай-ақ ҚазБСҚА-да ӨТБ әзірлемелерінің нәтижелері бірқатар өңірлер үшін өзекті шикізат. Жергілікті шикізатты зерттеу жоғары беріктігі жоғары ӨТБ жоғары кремнийлі опоктарды қолдану перспективасын көрсетті; орта негізгі құрамдағы гидротермиялық-метосоматикалық өзгерген порфириттермен және кристалданған кварц-дала шпаты құрамындағы порфирлермен; цеолитпен, микрокремнеземмен композициядағы кварц диоритінің граниттерімен және гибридті жыныстарымен ұсынылған жергілікті жыныстардың тас ұсақтау отрядтарынан толтырғыштар. Оларды қолдана отырып, сәйкесінше 55 және B30-да реологиялық қасиеттері бар және құрастырмалы құрылымдарды да, монолитті технологияларды да дайындау үшін қатаю мерзімі бар бетондар алынды. Алайда, әзірленген құрамдарда қолданылған минералдық шикізатпен модификациялау тетігі жеткілікті зерттелмеген күйінде қалып отыр, Қазақстан үшін ықтимал өзекті табиғи пуццолан шикізатын, шунгитті, техногендік өнімді – алюмосиликатты микросфераларды ӨТБ-құрамдарда қолдану мәселелері зерттелмеген. ӨТБ-ның композициялық құрамдас бөліктерін таңдаудағы белгілі тұжырымдамалық тәсілдерді, республика үшін өзекті болып табылатын СУБ-ның әртүрлі минералды композициялық құрамдас бөліктерінің салыстырмалы тиімділігін және олардың зерттелу дәрежесін талдау Қазақстанда перспективалы шикізат базасының болуы тұрғысынан әртүрлі өңірлер үшін бетонның осы түрін әзірлеудің үлкен перспективаларын көрсетті. Минералогиялық және басқа да белгілері бойынша бұрын зерттелгендерден ерекшеленетін шикізаттың жекелеген түрлерін қолдану бойынша зерттеуді талап ететін мәселелер, ӨТБ үшін органикалық модификаторларды синтездеудің өзіндік технологиясын әзірлеу мәселелері анықталды. ӨТБ алу үшін жергілікті шикізаттың әлеуетті базасын жүйелеу ұсынылған.