Аңдатпа
Құрылыс саласындағы ғылымның маңызды міндеттері: темірбетон конструкцияларын жеңілдету, технологиялық процестерді жеделдету және арзандату, атап айтқанда, өнімдерді термиялық өңдеуден бас тарту, бетондардың беріктігін арттыру тек тұтқыр заттарға арнайы қасиеттер беру арқылы шешілуі мүмкін. Бұл мәселені шешудің жолы күрделі минералды қоспалардың номенклатурасын кеңейту арқылы жатыр. Тұтқыр және бетондарға арналған минералды қоспалар ретінде суда ерімейтін және дәндерінің мөлшері 0,16 мм-ден аз болатын дисперсті күйдегі табиғи және техногендік заттар қолданылады. Әр түрлі тиімділікке қарамастан, минералды қоспалар жақын сапалы химиялық құрамға ие (кремний, алюминий, және басқалары оксидтері). Айырмашылықтар олардың минералогиялық құрамына, компоненттердің арақатынасына және цемент жүйелеріндегі олардың әсер ету механизмін анықтайтын дисперсия дәрежесіне байланысты. Минералды қоспаның қасиеттеріне байланысты арнайы қасиеттері бар бетондар үшін көп компонентті тұтқыр заттарды алуға болады: тез қататын, беріктігі жоғары, сульфатқа төзімді және басқалары цемент компонентін едәуір үнемдейді. Жоғары тиімді дисперсті толтырғыштардың құны цемент құнынан бірнеше есе жоғары болуы мүмкін екенін ескере отырып, мәселенің экономикалық аспектісін шешу үшін арзан толтырғыштарды іздеу маңыздырақ болады. Дисперсті жүйелердегі суперпластификаторлардың тиімділігін Оларды енгізудің әртүрлі процедуралары немесе оларды әртүрлі химиялық сипаттағы ұсақ ұнтақталған минералды толтырғыштармен біріктіру арқылы арттыруға болады. Мақалада Балқаш тау-кен байыту комбинаты мен микрокремнеземді байыту қалдықтары, сондай-ақ әртүрлі сипаттағы суперпластификаторлар: MasterGlenium 305, Master Rheobuild 1000K және Master Air 200 кіретін кешенді минералды қоспаны пайдалана отырып, берілген құрылыс-пайдалану сипаттамалары бар ауыр бетондарды алу мүмкіндігі келтірілген.