Кілт сөздер
серпімді жартылай кеңістік
цилиндрлік қабық
тасымалдау жүктемесі
қозғалыстар
Аңдатпа
Тоннельге көлік жүктемелері (тоннельде қозғалатын көліктің немесе өзге де объектінің жүктемелері) әсер еткен кезде оның қаптамасының және қоршаған массивтің дірілдері пайда болады. Тоннель құрылымдарының көлік жүктемелерін есептеу үшін қолданылатын шамамен квазистатикалық әдіс олардың динамикалық күй-өзгерістің ерекшеліктерін ескермейді. Сондықтан, механиканың заманауи көріністерін қолдана отырып, математикалық модельдерге негізделген осы конструкцияларды динамикалық есептеудің барабар әдістері қажет. Ұсынылған мақаланың мақсаты - осы әдісті әзірлеу болып табылады. Бұл мақалада қаптамамен бекітілмеген және бекітілген дөңгелек цилиндрлік тоннель қарастырылады. Тоннель серпімді жартылай кеңістікте орналасқан ұзартылған дөңгелек цилиндрлік қуыс немесе оны күшейтетін қабық түрінде модельденеді. Қуыстың бетіне немесе қабықтың ішкі бетіне оның осі бойымен біркелкі қозғалатын қалыпты жүктеме (қозғалатын заттан қысым туннеліне әсер ету) және осы оське параллельді жанама жүктеме (қозғалатын заттан үйкеліс күштерінің туннеліне әсер ету) әсер етеді. Жартылай кеңістік пен қабықтың қозғалысы, сәйкесінше, серпімділік теориясының динамикалық теңдеулерімен және жылжымалы координат жүйелеріндегі классикалық қабық теориясының теңдеулерімен сипатталады. Мәселені шешу үшін интегралды Фурье түрлендіру әдісі қолданылады. Қалыпты және осьтік тангенс жүктемелерінің қозғалмалы осьтік симметриялы тоннельге әсер еткен жағдайда, тоннель қаптамасының жер бетінің кернеулі деформацияланған күйіне әсері сандық зерттеу жүргізілді. Есептеу нәтижелерін талдаудан тоннельді қаптамамен нығайту көлік жүктемелерінің жер бетіне динамикалық әсерінің айтарлықтай төмендеуіне әкелетіні шығарылды.