Аңдатпа
Мақала отандық және шетелдік деректерді синтездеуге негізделген, радонның ғимараттарға түсуінің негізгі көздері мен жолдары көрсетілген, оларды радонға қарсы қорғаудың негізгі принциптері тұжырымдалған, қорғау әдістері мен құралдары жіктелген, ғимараттарды жобалау және салу кезінде оларды іс жүзінде енгізу бойынша ұсыныстар берілген. Бүгінгі таңда Қазақстанда халықтың радиациялық қауіпсіздігін қамтамасыз етуге бағытталған бірнеше заңдар қолданылады, олардың талабы бойынша эпидемиологиялық қызметтер салынып жатқан және жұмыс істеп тұрған объектілерге тұрақты мониторинг жүргізеді. Қолданыстағы нормалар бойынша жұмыс істеп тұрған ғимараттардағы радон концентрациясы 200 Бк/текше метрден, ал жобалау кезінде - 100 Бк/текше метрден аспауы тиіс. Ғимараттарды радонға қарсы қорғау мәселелерін шешу кезінде радонның көздері оның осы объектілерде пайда болу сипатына қарамастан, радон тікелей үй-жайларға түсетін объектілер болып табылады. Ғимаратты жобалау және салу кезеңдерінде жүргізілетін радонға қарсы қорғаныс шаралары қазірдің өзінде салынған ғимараттағы радонды азайту шараларына қарағанда тиімдірек және аз шығынды қажет ететінін түсіну қажет. Қазіргі уақытта қажетті параметрлерді есептеудің және радонға қарсы қорғаныстың оңтайлы түрін анықтаудың нормаланған әдістері жоқ. Бұл таңдау процедурасы эвристикалық болып табылады және әр жағдайда бірқатар жағдайларды талдауға және сапалы бағалауға негізделген.